زخم بستر چیست؟
زخم بستر یا “اولسر بستر”، آسیب به پوست و بافت‌های زیرین ناشی از فشار طولانی مدت بر روی یک ناحیه خاص از بدن است. این نوع زخم معمولاً در افرادی که به طور مداوم در بستر یا صندلی نشسته‌اند، ایجاد می‌شود. ایجاد فشار مستمر بر این ناحیه باعث قطع عرضی تامین خون به بافت‌های زیرین و ایجاد زخم می‌شود. این زخم‌ها نیاز به مراقبت و درمان ویژه دارند.
زخم بستر به عنوان یک مشکل جدی در بهداشت معروف است. وقتی که یک نفر به طور مداوم در یک موقعیت نشسته یا خوابیده باشد، فشار بر نقاط خاصی از بدن افزایش می‌یابد. این فشار ممکن است باعث قطع تامین خون به ناحیه‌ای از پوست و بافت‌های زیرین شود که موجب مرگ بافتی و ظهور زخم می‌شود.
مراقبت از افراد مبتلا به زخم بستر شامل تغییر موقعیت بدنی به طور دوره‌ای، استفاده از وسایل نرم‌کننده فشار، و تمیز کردن و مراقبت از زخم می‌شود. در موارد جدی‌تر، نیاز به درمان‌های پزشکی و استفاده از البسه‌های خاص ممکن است.
علت سیاه شدن زخم بستر
سیاه شدن زخم بستر معمولاً به دلیل مرحله عمیق‌تر و جلوگیری از تداوم تغذیه و تامین خون به ناحیه زخم است. این ممکن است به علت مرگ بافتی (نکروز) در ناحیه زخم باشد که تداوم فشار و نقص در تامین خون باعث ایجاد این وضعیت می‌شود. همچنین، ورم و التهاب در اطراف زخم می‌تواند به سیاهی و تغییر رنگ آن منجر شود.
اهمیت نظارت مداوم و مراقبت از زخم بستر به منظور جلوگیری از تشدید و تداوم مشکلات وضعیت زخم را تا حد امکان کاهش می‌دهد. Consult with a healthcare professional for specific advice regarding the care of bedsores.
زخم بستر به دلیل فشار طولانی مدت بر یک ناحیه از پوست و بافت‌های زیرین ایجاد می‌شود. زمانی که فشار بر نقاط خاصی از بدن افراد محدود شده و تداوم دارد، تامین خون به ناحیه مورد فشار ممکن است مختلف شده و بافت‌های زخم می‌بیند.
در مواقعی که خون به اندازه کافی به ناحیه زخم نمی‌رسد، بافت‌ها ممکن است مرحله نکروز را تجربه کنند، به عبارت دیگر، مرگ بافتی رخ می‌دهد. این مرحله ممکن است باعث تغییر رنگ زخم به سیاه یا قهوه‌ای شود. وجود التهاب و عفونت نیز می‌تواند فرایند بهبودی را کند و رنگ زخم را تغییر دهد.
مراقبت دقیق از زخم بستر، تغییر موقعیت بدنی، استفاده از وسایل نرم‌کننده فشار، و تمیزی و درمان زخم مهم است. همچنین، نظارت مستمر توسط متخصصان بهداشت و درمان ضروری است.
روش های درمان زخم بستر
درمان زخم بستر شامل چندین مرحله و روش متنوع می‌باشد. در ادامه، چند روش اصلی برای درمان زخم بستر آورده شده است:
تغییر موقعیت بدنی:
تغییر موقعیت بدنی به صورت دوره‌ای به منظور کاهش فشار بر ناحیه زخم اهمیت دارد.
استفاده از وسایل نرم‌کننده فشار:
استفاده از مواردی مانند بالشتک‌های خاص و البسه‌های نرم‌کننده فشار بر ناحیه زخم بهبود وضعیت را تسریع می‌کند.
تمیزی و آبسانی زخم:
تمیز نگه‌داشتن زخم و استفاده از محلول‌های خاص برای آبسانی زخم به عنوان قسمتی از مراقبت‌های روزانه.
استفاده از داروها:
ممکن است پزشک داروهای خاصی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای تسکین‌دهنده درد تجویز کند.
ترمیم بافت با استفاده از پوشش‌های خاص:
استفاده از پوشش‌های مناسب برای ترمیم بافت و حفاظت از زخم از عوامل خارجی.
تکنیک‌های درمانی پیشرفته:
برخی از روش‌های پیشرفته مانند تراپی‌های خاص، تجهیزات فیزیوتراپی، یا استفاده از فناوری‌های نوین به درمان زخم بستر کمک می‌کنند.
برای تعیین بهترین روش درمان برای زخم خود، مهم است که با پزشک یا تیم بهداشت و درمان مشورت کنید.
انواع پانسمان زخم بستر
پانسمان‌ها برای درمان زخم بستر متناسب با نوع و وضعیت زخم مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از انواع پانسمان‌های استفاده شده در درمان زخم بستر عبارتند از:
پانسمان‌های آنتی‌میکروبیال:
شامل موادی مانند نقره، چای درخت‌چای و آنتی‌بیوتیک‌ها هستند که به کنترل عفونت زخم کمک می‌کنند.
پانسمان‌های نساجی:
پوشش‌های نساجی یا غیر چسبنده که به ایجاد یک محیط مرطوب برای زخم کمک می‌کنند و از پاک شدن بافت نکروتیک کمک می‌کنند.
پانسمان‌های هیدروژل:
مواد ژل‌های آبی که به زخم نرمی می‌بخشند و کمک به ترمیم بافت می‌کنند.
پانسمان‌های فوم:
پوشش‌های خفیف و نرم که از جذب مایعات زخم و ایجاد محیط مرطوب برای بهبود سریع‌تر زخم استفاده می‌شود.
پانسمان‌های هیدروکلوئید:
پوشش‌های نازک که به پاکسازی زخم و جلوگیری از ایجاد بافت خشک کمک می‌کنند.
پانسمان‌های سیلیکون:
برای حفظ رطوبت و کاهش تداوم فشار بر روی زخم از پوست استفاده می‌شود.
هر نوع پانسمان به موقعیت و نوع زخم بستر بستگی دارد. برای انتخاب مناسب‌ترین پانسمان، بهتر است با پزشک یا تیم بهداشت و درمان مشورت کنید.
انواع پانسمان زخم بستر
انواع پانسمان‌ها برای درمان زخم بستر متنوع هستند و بر اساس نوع زخم و وضعیت بیماری تعیین می‌شوند. برخی از انواع پانسمان‌های معمول به شرح زیر هستند:
پانسمان غیر چسبنده:
پوشش‌های نساجی یا فیلم‌های نازک که از چسبندگی با پوست خودداری می‌کنند و از زخم جدا می‌شوند.
پانسمان‌های هیدروکلوئید:
پوشش‌های نازک که به طور خودکار بافت زخم را ترمیم کرده و حفظ رطوبت را تسهیل می‌کنند.
پانسمان‌های هیدروژل:
ژل‌های آبی که به ترطیب زخم کمک کرده و ترمیم بافت را تسهیل می‌کنند.
پانسمان‌های فوم:
پوشش‌های نرم که جذب مایعات زخم را مدیریت می‌کنند و از حفظ رطوبت حاصل می‌کنند.
پانسمان‌های نانوفیبر:
پوشش‌های نازکی که از نانوفیبرها ساخته شده‌اند و به ترمیم بافت زخم کمک می‌کنند.
پانسمان‌های آنتی‌باکتریال:
پوشش‌های حاوی مواد ضد باکتری مانند نقره که از عفونت زخم جلوگیری می‌کنند.
پانسمان‌های سیلیکون:
پوشش‌های مقاوم که از سیلیکون ساخته شده‌اند و به بهبود ظاهر و ترمیم بافت کلیه زخم‌ها کمک می‌کنند.
هر نوع پانسمان بر اساس نیازهای خاص زخم و توصیه پزشک، انتخاب می‌شود. Consult with a healthcare professional for personalized advice on wound care.
خطرات زخم بستر
زخم بستر خطرات جدی برای سلامتی فرد می‌تواند به همراه آورد. برخی از خطرات زخم بستر عبارتند از:
عفونت:
زخم‌های بستر قدرت بالایی برای عفونت دارند، به ویژه اگر به مدت طولانی نادیده گرفته شوند یا مراقبت صحیحی انجام نشود.
تشدید وضعیت زخم:
عدم مراقبت و ادامه فشار ممکن است باعث تشدید وضعیت زخم و گسترش اندازه آن شود.
نکروز (مرگ بافتی):
فشار طولانی مدت می‌تواند منجر به مرگ بافت در ناحیه زخم شود که باعث افزایش مشکلات و تاخیر در درمان می‌شود.
عوارض جسمی:
افراد مبتلا به زخم بستر ممکن است با مشکلات فیزیکی مانند کاهش عضلات، کاهش حرکت، و به مرور زمان مشکلات ایمنی روبرو شوند.
خطر تشکیل یخچال:
افراد مبتلا به زخم بستر ممکن است برای جلوگیری از تحرک ناقص، به مدت طولانی در موقعیت‌های ثابت بمانند بستر، کرسی یا وسایل نقلیه نشسته باشند که باعث خطر تشکیل یخچال (تشکیل ترساژ) می‌شود.
برای جلوگیری از این خطرات، مراقبت‌های مناسب از زخم بستر، تغییر موقعیت بدنی منظم، و مشاوره با تیم بهداشت و درمان اهمیت دارد.
درمان خانگی زخم بستر
هرچند که درمان زخم بستر نیاز به نظارت پزشکی دارد، اما برخی از اقدامات درمانی خانگی ممکن است بهبود وضعیت را تسریع ببخشند. اما حتما قبل از هر گونه درمان خودسرانه، با پزشک مشورت کنید. برخی از اقدامات درمانی خانگی عبارتند از:
تغییر موقعیت بدنی:
افزایش تغییر موقعیت بدنی به منظور کاهش فشار بر زخم، اهمیت دارد.
مراقبت مرتب از زخم:
تمیز نگه‌داشتن زخم، استفاده از مواد آبسانی و پوشاندن آن با پانسمان مناسب.
تغذیه سالم:
تغذیه مناسب و متنوع با تأکید بر مصرف پروتئین و ویتامین‌ها می‌تواند به سرعت ترمیم بافت کمک کند.
مصرف مقادیر کافی آب:
مصرف آب کافی برای حفظ رطوبت در بدن و در نتیجه، درمان بهتر زخم مفید است.
توجه به علائم عفونت:
نظارت مستمر بر زخم و تشخیص علائم عفونت مهم است. در صورت ظهور علائم نظیر تورم، درد زیاد، یا تغییر رنگ زخم، به پزشک خود اطلاع دهید.
استفاده از پوشش‌های مناسب:
انتخاب پانسمان مناسب و تغییر آن به موقع کمک به حفظ رطوبت و جلوگیری از عفونت می‌کند.
همواره مشورت با پزشک برای درمان زخم بستر حائز اهمیت است، زیرا هر زخم به نیازهای خاصی نیاز دارد و تشخیص صحیح توسط حرفه‌ایان حوزه بهداشت و درمان ضروری است.
